پهنه بندی اکوتوریسم استان اردبیل با تاکیید بر پارامترهای ژئومورفولوژیکی

صنعت گردشگری دارای آثار اقتصادی و اجتماعی قابل ملاحظه ای می باشد. ایجاد اشتغال و دستیابی به درآمد ارزی پایدار و مناسب و همچنین شناخت متقابل فرهنگی در راستای صلح و وفاق بین المللی از آثار اقتصادی و اجتماعی این صنعت است. طبیعت گردی یا اکوتوریسم به عنوان بخشی از صنعت گسترده توریسم نقش بسزایی در این صنعت و رواج آن دارد. بنابراین شناخت آن و فراهم نمودن زمینه های گسترش این بخش از صنعت توریسم می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. پهنه بندی اکوتوریسمی و ژئوتوریسمی از جمله روش های مفیدی است که با شناسایی مناطق مستعد گردشگری باعث بهبود و رونق این بخش از گردشگری می شود. در این پژوهش با استفاده از مدل منطق فازی و با استفاده از عملگر گامای آن پهنه بندی اکوتوریسمی استان اردبیل انجام شده است. استان اردبیل یکی از استانهای غنی و پربار از لحاظ گونه های گردشگری می باشد بنابراین، در برنامه ریزی های آمایش سرزمین به منظور هدایت گردشگران با توجه به امکانات و زیرساخت های گردشگری و پتانسیل های ژئوتوریستی همچنین برای رفاه گردشگران و کاهش آسیب های زیست محیطی رتبه بندی نواحی ضروری است. هدف این مقاله، شناسایی اصلی ترین پدیده های ژئوتوریسمی استان اردبیل و پهنه بندی پتانسیل های ژئوتوریستی استان اردبیل میباشد. برای اجرای مدل از پارامترهای مختلف ژئومورفولوژیکی و انسانی مانند ارتفاع، فاصله از غارها و آبشارها، کاربری زمین، فاصله از چشم های آبگرم، فاصله از رودخانه ها، تراکم پوشش گیاهی، فاصله از دریاچه های طبیعی و مصنوعی، فاصله از گردنه ها وکوهها، اقلیم و فاصله از تالاب ها استفاده شده است. با توجه به بررسی های صورت گرفته از بین مقادیر مختلف گاما، توان 7/0 آن مورد استفاده قرار گرفته و نقشه پهنه بندی اکوتوریسم استان در پنج کلاس قابلیت بدست آمد. نتایج بدست آمد از پژوهش نشان می دهد حدود 9/38 درصد منطقه دارای تناسب زیاد و خیلی زیاد برای انجام فعالیت های اکوتوریسم می باشند. این مناطق در بخش های مرکزی استان واقع شده اند. در این مناطق به دلیل وجود توده آتشفشانی سبلان بیشتر پدیده های ژئومورفولوژیکی مثل چشمه های آبگرم، آبشارها و غاره ها تالاب ها و دریاچه تمرکزشان در منطقه زیاد است . وجود شهر سرعین و چشمه های آبگرم آن، آبشار سردابه، پیست اسکی آلوارس، آبشار آلوارس، چشمه های آبگرم شهرهای مشگین شهر و نیر، دریاچه قله سبلان باغات و مراتع و رودخانه های پر آب دامنه های سبلان همگی از مواردی هستند که باعث شده است این بخش از استان قابلیت بالایی را از نظر جذب گردشگران طبیعی داشته باشد. از دیگر بخش های استان که به عنوان مناطقی با پتانسیل بالای ژئوتوریسمی مشخص شده اند بخش های میانی نیمه جنوبی استان و نیز بخش شرقی نیمه میانی استان است. در این بخش از استان شهرستان نمین قرار دارد. حدود 30 درصد استان به عنوان مناطقی با قابلیت متوسط گردشگر معرفی شده است. همچنین حدود 7/30 درصد از استان به عنوان مناطقی با قابلیت کم و خیلی کم برای جذب توریسم شناسایی شوند. این مناطق بیشتر در نیمه شمالی استان و بالاتر از ارتفاعات سبلان را در بر می گیرند. با توجه به مطالب گفته شده و نتایج پژوهش می توان گفت علارغم اینکه سالانه میلیون ها گردشگر وارد استان می شوند اما بیشتر تمرکز این گردشگران در شهر سرعین و چشمه های آبگرم این منطقه می باشد و توان های اکوتوریسمی استان در بیشتر مناطق ناشناخته مانده است.